568 مین سالگرد فتح استانبول
فتح استانبول توسط سلطان محمد فاتح
568 سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم می‌سال ۱۴۵۳ میلادیبندر قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری روم شرقی توسط نیروهای سلطان محمد فاتح، امپراتور عثمانی فتح شد. این شهر در سال ۳۳۰ میلادی توسط قسطنطین (کنستانتین) اول، روی هفت تپه در کنار تنگه بسفر بنا شد و دژی تسخیر ناپذیر بود که آثار تاریخی، ادبی و هنری گرانقدری در آن وجود داشت. اولین فرمانی که سلطان محمد فاتح پس از تصرف قسطنطنیه صادر کرد، تامین امنیت و آزادی ساکنان این شهر بود. وی به آبادانی و ترمیم خرابی‌های قسطنطنیه پرداخت و سپس مسجدی بنا کرد که تاکنون باقی است و به نام مسجد سلطان محمد مشهور است. قسطنطنیه در سال ۱۹۳۰ میلادی، استانبول نام گرفت و اکنون، مهمترین شهر ترکیه و در غرب این کشور واقع است.
استانبول که طی قرن‌ها پایتخت تمدن‌های متعددی بوده، یکی از مهمترین مراکز تاریخی، سیاسی، تجاری و فرهنگی جهان محسوب می‌شود. امروز مصادف با 568 مین سالگرد فتح این شهر توسط امپراتوری عثمانی با فرماندهی سلطان محمد دوم مشهور به محمد فاتح است که در نقاط مختلف ترکیه گرامی‌داشته می‌شود. طبق نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه ینی‌کاپی، استانبول با قدمت 8000 ساله به‌عنوان نماینده تمدن‌های شرقی و غربی عهده‌دار رسالت بسیار متفاوتی بوده و بنیان‌های فکری این تمدن‌ها را نیز تعیین کرده است. در پی اینکه حضرت محمد، پیامبر اسلام با حدیث «بدون شک قسطنطنیه فتح خواهد شد، چه نیکو امیری است آن امیر و چه نیکو سپاهی است آن سپاه.» مژده این فتح را به ما داد، استانبول در جهان اسلام همواره جایگاه مهمی داشته است. با گسترش اسلام در خاورمیانه، استانبول نیز به یک مرکز سیاسی برای جهان مسیحیت تبدیل شده و به‌عنوان نقطه آغازی برای دستیابی به اهدافی چون به دست آوردن ثروت شرق و اشغال قدس مورد توجه مسیحیان غربی قرار گرفت. بنابراین، استانبول برای مسلمانان به مهد غرب و برای مسیحیان نیز به مهد شرق تبدیل شد. این شهر در طول تاریخ صحنه‌ای برای بزرگترین حوادث از جمله محاصره و مقاومت نظامی در جهان بوده است. استانبول تا سال 1453 میلادی، ده‌ها بار توسط قبایل و تمدن‌های مختلف تحت محاصره قرار گرفته، اما تمام این اقدامات ناکام مانده‌اند. استانبول قبل از میلاد توسط فیلیپ دوم پادشاه مقدونیه باستان و سپتیمیوس سوروس امپراتور روم؛ بعد از میلاد نیز توسط کیخسرو پادشاه ایران، آوارهای اوراسیایی، امویان، عباسیان، امپراتوری اول و دوم بلغارستان، روس‌ها، روس کیف، نیروهای صلیبی، امپراتوری نیقیه، ونیزی‌ها و جنوسی‌ها محاصره شد. طبق برخی منابع تاریخی آتیلا امپراتور هون، وایکینگ‌ها و گوت‌ها نیز اقدام به محاصره استانبول کرده‌اند. استانبول در تاریخ 29 مه 1453 میلادی توسط ارتش امپراتوری عثمانی با فرماندهی محمد دوم فتح شد. وی در پی این پیروزی به «محمد فاتح» ملقب شده و ایاصوفیه، بزرگترین عبادتگاه در استانبول را به‌عنوان نشانه این فتح به مسجد تبدیل کرد.
سلطان محمد دوم مشهور به محمد فاتح هفتمین پادشاه امپراتوری عثمانی که در سال 1453 با فتح استانبول به قرون وسطی پایان داد و صفحه نوینی در تاریخ منطقه و جهان گشود، پانصد و چهل سال پیش در چنین روزی درگذشت. سلطان محمد دوم در 30 مارس 1432 در شهر ادیرنه پایتخت وقت امپراتوری عثمانی دیده به جهان گشود. وی فرزند مراد دوم، ششمین پادشاه عثمانی بود. محمد دوم در سال 1443 به عنوان والی مانیسا تعیین و با مرگ زودهنگام برادر بزرگترش علی چلبی تنها وارث تخت پادشاهی شد. در سال 1444 هنگامی که تنها 12 سال داشت با خواست پدرش سلطان مراد دوم بر تخت نشست. سپرده شدن سکان هدایت دولت عثمانی به دست یک سلطان جوان و بی تجربه باعث به وجود آمدن بی‌نظمی و چندین مورد شورش در مناطق مختلف امپراتوری شد. همچنین بخش‌های زیادی از سرزمین های فتح شده در بالکان و آناتولی در دوره مراد دوم نیز از دست دولت عثمانی خارج شد. در ادامه این تحولات مراد دوم پس از دو سال در سال 1446 دوباره اداره کشور را به دست گرفت. پادشاهی مراد دوم تا 19 سالگی محمد دوم ادامه داشت اما با درگذشت وی سلطان محمد دوم دوباره بر تخت نشست. سلطان محمد دوم پس از تحت کنترل درآوردن وضعیت در آناتولی و بالکان به اصلاح ساختار ارتش ینی‌چری پرداخت و بر فتح استانبول متمرکز شد. در سال 1952 میلادی با پایان ساخت حصار روملی تنگه استانبول تحت کنترل دولت عثمانی درآمد. محمد دوم پس از 54 روز محاصره بالاخره موفق شد در سال 1453 تنها زمانی که 21 سال داشت استانبول آخرین پایگاه دولت بیزانس را فتح کند. پس از فتح استانبول نیز لقب «قاتح» بر وی نهاده شد. با فتح استانبول برخلاف عرف معمول اجازه غارت و اذیت مردم شهر را نداد و با ضمانت امنیت جان و مال مردم علاقه و محبت ساکنان استانبول را به دست آورد. در سال 1954 با دولت شهر ونیز و جنوا توافقی برای مقابله ارتش صلیبیون امضا کرد و در سال 1457 نیز موفق به شکست سنگین صلیبیون طی جنگ‌های دریایی شد. سلطان محمد فاتح در سال 1461 نیز امپراطوری ترابزون و در سالهای 1462 تا 1463 مناطق زیادی از اروپایی شرقی و بالکان را به خاک امپراتوری عثمانی ملحق کرد. سلطان محمد دوم در سوم مارس سال 1481 به دلیل بیماری در منطقه گبزه در شرق استانبول درگذشت. مقبره سلطان محمد دوم در مسجد فاتح استانبول قرار دارد. این پادشاه بزرگ نه تنها در عرصه جنگ و شجاعت یکه تاز بود بلکه طی سالهای عمرش از محضر علمای زیادی نیز بهره‌مند شد. سلطان محمد فاتح علاوه بر ترکی به زبان‌های لاتین، اسلاوی، عربی، فارسی و ایتالیایی نیز مسلط بود و علاقه زیادی به علوم ریاضی، جغرافی و ستاره شناسی داشت. سلطان محمد فاتح طی دوره زمامداری خود مدارس زیادی در مناطق مختلف امپراتوری عثمانی تاسیس کرد. اشعار زیادی به زبان‌های مختلف از وی با تخلص «عونی» برجای مانده است.
