آشنایی با غذاهای ترکیه

ویژگی‌های فرهنگی امپراطوری عثمانی تاثیر شگرفی را در غذاهای ترکیه گذاشته است و این مسئله در کنار قدرت صنعت گردشگری این کشور، باعث شده تا نام غذاهای ترکیه به عنوان یکی از برجسته‌ترین و اشتها آورترین غذاهای جهان مطرح شوند. میراث غذایی عثمانی در نتیجه ترکیب انواع شیوه‌های پخت و پز و موادد اولیه‌ی غذاها در آسیای مرکزی، قفقاز، خاورمیانه، مدیترانه و بالکان به وجود آمده و ساختاری چند فرهنگی دارد. به دلیل استفاده‌ی زیاد از سبزیجات و ماهی تازه و روغن زیتون غذاهای این کشور از غذاهای غنی جهان نیز به حساب می‌آیند. مواد پر کاربرد در آشپزی ترکیه گوشت، سبزیجات و حبوبات را شامل می‌شوند و به دلیل استفاده از غذاهای آبکی و خورش مصرف نان نیز در این کشور بالا است.

آشنایی با غذاهای ترکیه و فرهنگ غذایی این کشور

صبحانه، بخش مهمی از وعده‌های غذایی برای ساکنان ترکیه می‌باشد و موادی سالم، مغذی و خوشمزه را شامل می‌شود که در نقاط مختلف به شکل‌های متفاوتی سرو می‌گردد. سبزیجات، گوجه فرنگی، خیار و فلفل از جمله موادی هستند که در صبحانه به همراه پنیر، تخم مرغ، زیتون، عسل، خامه وشیر خورده می‌شود. نان‌های محلی هر منطقه، نان ذرت و نان حلقه‌ای یکی از اجزای اصلی این وعده غذایی به شمار می‌روند. در روز های یکشنبه صبحانه مفصل‌تر تهیه می‌گردد و بهانه‌ای برای دورهمی‌های اجتماعی را ایجاد می‌کند. کباب‌ها جایگاه خاصی در فرهنگ غذایی ترکیه دارند و با روش‌های متفاوتی طبخ می‌شوند در کنار این کباب‌ها بسته به مواد تشکیل دهنده و شیوه‌ی پخت، برنج، برنج بلغور و سبزی نیز سرو می‌گردد. پیده که با نام پیتزای ترکی هم شناخته می‌شود، پیترایی است مخصوص کشور ترکیه، پیده در لفظ به معنای اسکله می‌باشد و این نام با شکل ظاهری این پیتزا عجین شده است، در پیده خمیر پیتزا به صورت مربع برش داده می‌شود و دو سمتش جمع می‌شوند و مواد پیترا داخل خمیر ریخته می‌شود، پیده را مانند دیگر پیتراها می‌توانید در طعم و مزه‌های مختلف تهیه و نوش جان نمایید. اگر فکر می‌کنید که خوردن تخم مرغ به شکل‌های گوناگون برای صبحانه خسته‌کننده است، بهتر است کمی دقیق‌تر به اطراف خود نگاه کنید. Menemen غذایی شبیه به Shakshuka است که در بین مردم ترکیه محبوبیت زیادی دارد و در واقع ترکیبات اصلی آن شامل تخم مرغ و سبزیجات تازه است. پیاز، گوجه فرنگی و فلفل از جمله مواد اصلی این غذا هستند. Menemen یک صبحانه عالی به‌شمار می‌رود و البته موادی نظیر پنیر و سوسیس تند را نیز گاهی به این غذا اضافه می‌کنند. بدون شک تمام دوست‌داران صبحانه، عاشق Menemen خواهند شد و سعی خواهند کرد آن را با نان و سرعت کم بخورند تا نهایت لذت را ببرند. در حقیقت Menemen شباهت بسیاری به املت گوجه فرنگی دارد.

دلمه در زبان ترکی به معنای پرشده است، اما تهیه چنین غذایی وقت بسیاری نیاز دارد. یکی از اصلی‌ترین مواد موجود در دلمه را برنج تشکیل می‌دهد و البته در کنار آن شاهد ادویه‌جات مختلف نیز هستیم. گاهی به این غذا تخم کاج و گیاهان خشک شده‌ای نظیر فلفل و کدو نیز اضافه می‌شود. البته در بخش‌های ساحلی و قسمت مرکزی شهر استانبول، انواع مختلفی از دلمه سرو می‌شود که در این بین می‌توان به دلمه صدف پر (Midye Dolma) اشاره کرد که در آن مواد تشکیل‌دهنده دلمه را درون پوسته یک صدف قرار می‌دهند. این نوع از دلمه که mldye dolma نام دارد، از ظاهر بسیار جالبی بهره‌مند است و برای یک وعده شام بسیار عالی به‌ نظر می‌رسد. لیمو و نمک دریا از سایر موادی هستند که در کنار این نوع از دلمه قرار می‌گیرند و خوردن آن در خیابان‌های ترکیه بسیار لذت‌بخش است.

در ترکیه کباب یکی از غذاهای محبوب است و انواع مختلفی از آن نیز وجود دارد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها دونرکباب (döner) است. دونر در ترکیه به معنای چرخیدن است و باید بدین نکته نیز توجه داشت که این نوع از کباب در واقع فست‌فود به‌شمار می‌رود و در ساندویچی‌ها می‌توانید آن را خریداری کنید که به همراه سبزیجات تازه سرو می‌شود. شیوه تهیه این کباب با نام آن همخوانی دارد و برای تهیه آن مقداری از گوشت را به‌صورت عمودی به سیخ می‌کشند و سپس در حالی که درون تنور یا مکان گرم دیگری می‌چرخد، فرآیند پخت آن نیز به اتمام رسیده و آماده سرو می‌شود. اما گفتنی است که در ترکیه کباب انواع مختلفی دارد و در حقیقت آن‌ها به هر نوع گوشتی که به سیخ کشیده شود، کباب می‌گویند. البته چاشنی، یکی از اصلی‌ترین بخش‌های یک کباب عالی به‌ حساب می‌آید و در حین خوردن آن نباید چاشنی‌ها را فراموش کنید. در ترکیه برخی از کباب‌های شناخته شده و معروف مربوط به منطقه یا استان خاصی هستند که در این بین می‌توان به Adana Kebap و Urfa Kebap اشاره کرد. این دو کباب مربوط به جنوب ترکیه هستند، اما معروف‌ترین کباب در ترکیه کباب اسکندر (Iskender Kebap) است. این نوع از کباب به همراه آب گوجه‌فرنگی و ماست سرو می‌شود.

Mercimek Çorbasi به معنای واقعی همان سوپ عدس است. این سوپ را تقریبا در هر جایی از ترکیه می‌توان پیدا کرد و محبوبیت زیادی دارد. سوپ عدس در ترکیه از ترکیب ساده‌ای بهره می‌برد و تنها شامل پوره عدس و ادویه‌جات مختلف است که در این بین می‌توان به گشنیز و تکه‌هایی از لیموی تازه اشاره کرد. البته در کنار این سوپ، ترشی (Turşu) نیز استفاده می‌شود که کلم، سبزیجات، هویج و زیتون از مواد تشکیل‌دهنده‌ی این ترشی هستند. البته نان داغ Pita نیز یکی دیگر از موادی است که در کنار سوپ میل می‌شود. سوپ عدس یکی از ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین غذاهای ترکیه است و در هر جایی نظیر رستوران‌های مجلل یا کافه‌های شبانه می‌توان آن را تهیه کرد.

تلفظ این نوع از کوفته، چی (chee) است و از گوشت خام تشکیل شده است. این غذا تاریخچه یا افسانه‌ی جالبی دارد. در زمان حضرت ابراهیم، پس از سرد شدن آتش بر ابراهیم هیچ آتشی در آن منطقه روشن نمی‌شود یا همه چوب‌ها را برای برپا کردن آتش برای سوزاندن حضرت ابراهیم جمع کرده بودند. زن یک شکارچی برای این که بدون آتش باید غذا درست می‌کرد، این غذا را اختراع کرده  و به همین دلیل مردم سعی کردند غذایی درست کنند که نیازی به پخت نداشته باشد و Cig Kofte در واقع حاصل همین تلاش بود. ترکیب سنتی این غذا شامل بلغور ورز داده شده، پیازچه، ادویه‌جات و گوشت خام تازه است. این غذا با ورز دادن زیاد ادویه‌جات با گوشت، به نوعی از گرمای ادویه کمی گوشت موجود در این غذا از خامی خارج می‌شود. البته باید توجه داشت که بعد از سال ۲۰۰۹ ممنوعیت‌هایی در اتحادیه اروپا مبنی بر مصرف گوشت خام ایجاد شد که این موضوع شامل Cig Kofte نیز است. این غذا بسیار لذیذ و خوشمزه است و ظاهر آن نیز زمان‌های گذشته را به خاطر می‌آورد. این کوفته به همراه سبزیجات تازه و لیمو سرو می‌شود و اغلب آن را روی چند برگ کاهو و یا یک نان نازک قرار می‌دهند. البته فرآیند تهیه Cig Kofte نیز ساده است.

Lahmacun در ترجمه‌های متداول به عنوان پیتزای ترکیه شناخته می‌شود و شیوه تلفظ آن نیز lah ma  joon است. در واقع Lahmacun یک نوع ماده غذایی است که در آن لایه‌ای نان و ورقه‌هایی از گوشت وجود دارد و مواد مختلفی نیز به‌ عنوان چاشنی در کنار آن سرو می‌شوند. این غذا اغلب به‌صورت تازه پخت و سرو می‌شود و حتی می‌تواند برای دو یا سه وعده غذایی کافی باشد. پیاز و گشنیز از جمله موادی هستند که باعث می‌شوند این غذا حس و حال متفاوتی داشته باشد و یکی از بهترین چاشنی‌ها برای گوشت گاو هستند. گاهی در کنار این غذا مقداری بادام زمینی و انار نیز سرو می‌شود. در واقع Lahmacun نوعی پیتزا است که ساختار طبیعی‌تری دارد و شکل و شمایل قدیمی خود را نیز حفظ کرده است.

Mantı در واقع نمونه ترکیه‌ای از Ravioli است و در شکل‌ها و انواع مختلفی ساخته می‌شود. اغلب اوقات مردم ترکیه درون این خوراکی مقداری گوشت قرار می‌دهند و خمیر آن را نیز به‌ صورت گوشه‌دار می‌سازند. البته باید توجه داشت که محتوای درون آن و سایزی که دارد، متفاوت است و این خوراکی شباهت بسیاری به یک ماده غذایی در ایتالیا دارد که Ravioli نامیده می‌شود. اما تفاوت نسخه ترکیه‌ای آن استفاده از ماست برای نرم کردن و خوش‌طعم کردن آن است. تفاوت دیگر این است که همراه آن بادمجان سوخاری نیز سرو می‌شود. البته طعم لذیذ گوشت نیز بسیار در این غذا خوش‌آیند است و همین موضوع باعث شده که یکی از محبوب‌ترین غذاهای ترکیه باشد.

در میان غذاهای ترکیه، بادمجان یکی از غذاهای اصلی است و تقریبا تبدیل به عضوی جدایی‌ناپذیر شده است. نام این غذا نیز حکایت از این دارد که با یک خوراکی خارق‌العاده روبه‌رو هستیم. İmam Bayıldı از لحاظ معنی تقریبا نشان از این دارد که هر فردی که چنین غذایی را در حال آرام آرام پختن مشاهده کند، غش خواهد کرد. بادمجان، پیاز و گوجه‌ْفرنگی مواد تشکیل‌دهنده این غذا هستند. باید توجه داشت که بادمجان و روغن زیتون از اصلی‌ترین موادİmam Bayıld ı  به‌ حساب می‌آیند. نوعی دیگر از این غذا نیز karnıyarık نام دارد که آن نیز ساختاری شبیه به دلمه دارد و مواد آن درون بادمجان قرار گرفته‌اند و چون این بادمجان از وسط نصف شده است به‌همین دلیل karnıyarık یا شکم‌پاره نامیده می‌شود.

Börek نوعی خوراکی است که از چندین لایه خمیر شیرینی ساخته می‌شود و طعم شیرین و خوبی دارد. این شیرینی نیز یکی از خوراکی‌های قدیمی در ترکیه و مربوط به دوره عثمانی است. اما اکنون در آن تغییراتی اعمال شده است. گفتنی است که Borek در سایز‌ها و شکل‌های مختلفی تهیه می‌شود. برای مثال برخی از مردم آن را به شکل سیگار درست می‌کنند و برخی شکل گل را به آن می‌دهند. اغلب مردم ترکیه این شیرینی را خودشان تهیه می‌کنند و البته در رستوران‌های مختلف نیز می‌توان آن را پیدا کرد که گاهی تفاوت‌هایی در شیوه تهیه دارند. باید بدین نکته توجه داشت که در ترکیه درون بورک مواد مختلفی قرار می‌دهند که در این بین می‌توان به گوشت و پنیر اشاره کرد. البته روی برخی از آن‌ها نیز پودر قند می‌پاشند تا برای صبحانه مورد استفاده قرار گیرد.

Nohutlu Pilav یا همان برنج به همراه نخود یکی دیگر از غذاهایی است که در خیابان‌های ترکیه به‌ فروش می‌رسد. شیوه تزیین این خوراکی بسیار زیبا است و البته ترکیب ساده‌ای نیز دارد. این خوراکی در یک چرخ‌دستی به‌ فروش می‌رسد که شیشه‌ای است و از یک عایق برای عدم خروج گرما استفاده می‌کند. Nohutlu Pilav ترکیبی از لایه‌های برنج و نخود است که با آب مرغ طعم داده می‌شود. البته برای اینکه این غذا کمی بیشتر و البته انرژی‌زا باشد، افراد می‌توانند آن را به‌ همراه مقداری مرغ میل کنند. چه کسی می‌گوید غذا‌های خیابانی مغذی نیستند؟

باقلوا احتمالاَ بهترین مثال از اشتیاق و علاقه ی شدید ترک‌ها در تهیه‌ی دسر است .مواد اصلی باقلوا خمیر فیلو و انواع آجیل و شربت است و برای تهیه آن نیاز به مهارت است. برای خوردن باقلواهای عالی می‌توانید به گول اغلو و کوشکر اغلو در منطقه کاراکوی سر بزنید.