برج گالاتا استانبول

برج گالاتا یکی از نمادهای تاریخی شهر استانبول و یکی از قدیمی‌ترین برج‌های جهان است. این بنا که از محبوب‌ترین جاهای دیدنی استانبول به شمار می‌آید، مکانی فوق‌العاده برای تماشای چشم‌اندازی ۳۶۰ درجه از شهر و نیمی از جاذبه‌های شاخص استانبول مانند پل بسفر، کاخ توپکاپی و مسجد آبی از زاویه‌ای دیگر است. برج گالاتا با کلاه مخروطی شکل خود، در طول شب نیز با نورپردازی ویژه چشم‌ها را خیره می‌کند. این برج بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد و در زمان ساخت به عنوان بلندترین ساختمان استانبول شناخته می‌شد. در ادامه با میناگلوبال همراه باشید تا شما را با تاریخچه، امکانات و تفریحات این برج مشهور استانبول آشنا کنیم.

برج گالاتا کجاست؟

برج گالاتا در محله برکتزاده شهر استانبول در محل اتصال شاخ طلایی به تنگه بسفر واقع شده است. فاصله این برج در منطقه گالاتا (کاراکوی) تا میدان تکسیم حدود ۲۰ دقیقه با ماشین یا پیاده است. برج گالاتا با فرودگاه استانبول و فرودگاه صبیحه گوکچن ۴۵ کیلومتر (حدود ۵۰ دقیقه) فاصله دارد.برای رسیدن به برج گالاتا می‌توانید از انواع وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. شما می‌توانید با تراموا خود را به ایستگاه توپخانه (Tophane) برسانید و سپس وارد خیابان (lüleci hendek) شوید تا پس از ۶۵۰ متر پیاده‌روی به برج گالاتا برسید. شما همچنین می‌توانید از میدان تکسیم (taksim) تا کاباتاش (kabataş) را با فونیکولار طی کنید و سپس با تراموای جدید به کاراکوی (karakoy) بروید. برای رفتن به برج گالاتا با مترو نیز از تکسیم به شیشانه (Şişhane) بروید و از آنجا تا خیابان گلیپ ۱۵۰ متر پیاده‌روی کنید. سپس ۳۰۰ تا ۳۵۰ متر به‌سمت پایین خیابان بروید تا برج گالاتا را در سمت راست خود ببینید.

برج گالاتا چگونه ساخته شد؟

برج گالاتا طبق گمانه‌زنی‌ها در میانه‌های قرن ۱۴ میلادی توسط جنوایی‌های ایتالیایی و به‌عنوان جایگزین برج چوبی «ماگالوس پیکرز» در شمال شاخ طلایی ساخته شد. شاخ طلایی از مسیر های اتصالی آبی در کشور ترکیه است و بخش اروپایی این کشور را به دو بخش تقسیم می‌کند.علت نامگذاری «شاخ طلایی» این است که این بخش به‌شکل یک شاخ تیز است و در غروب آفتاب رنگ دریای آن طلایی می‌شود. برج گالاتا تاریخچه جالبی دارد و در طول تاریخ از آن به‌عنوان زندان، برج دیدبانی و مکانی برای کنترل رفت و آمد کشتی‌ها استفاده شده است. در ادامه به شرح تاریخچه برج گالاتا در حکومت‌های مختلف از بیزانس تا جمهوری ترکیه خواهیم پرداخت.

برج دیدبانی چوبی؛ عصر بیزانس

امپراتوری بیزانس (روم شرقی) پیش از تسلط عثمانی‌ها بر ترکیه بر قسطنطنیه (نام پیشین استانبول که به احترام کنستانتین یکم به شهر داده شده بود) حکمرانی می‌کرد و بناها و یادگاری‌های بسیاری از آن دوره در کشور ترکیه باقی مانده است.حدود چند قرن قبل از ساخت برج گالاتا بیزانسی‌ها در زمان حکومت امپراتور «ژوستینیان» (Emperor Justinian) در حدود سال ۵۲۸ میلادی در مکان فعلی این برج، یک برج چوبی و در قالب فانوس دریایی به نام «ماگالوس پیکرز» ساخته بودند؛ برجی که به آن‌ها امکان تسلط بر دریای مرمره و کنترل رفت و آمد کشتی‌ها را می‌داد و نقش مهمی در تسلط حکومت بیزانس بر قسطنطنیه ایفا می‌کرد. این برج چوبی در اثر جنگ‌های صلیبی، زمین‌لرزه و آتش‌سوزی در سال ۱۲۰۳ یا ۱۲۰۴ به‌طور کامل از بین رفت.

برج سنگی گالاتا؛ جنوایی‌ها

پس از امپراتوری بیزانس و از بین رفتن برج چوبی، کنترل منطقه‌ای که برج گالاتا در آن قرار دارد، به دست حکومت ایتالیایی جنوا افتاد. در آن زمان، محله‌ گالاتا از سوی جمهوری جنوا برای زندگی انتخاب شده بود و نقش یک پایگاه اقتصادی و تجاری در دریاهای مدیترانه و سیاه را داشت. جنوایی‌ها حکومتی بودند که در شمال غرب ایتالیا تا مرزهای فرانسه بین سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۸۶۸ میلادی حکومت می‌کردند. آن‌ها جای خالی این برج دیدبانی را برای تسلط به کشتی‌ها احساس کردند و تصمیم گرفتند تا برجی محکم و بادوام‌تر را جایگزین آن کنند. به همین ترتیب برج بلند گالاتا در سال ۱۳۴۸ میلادی در شاخ طلایی استانبول ساخته شد.

برج گالاتا؛ دوره عثمانی

با ورود عثمانی‌‌ها به قسطنطنیه، آن‌ها اختیار همه چیز را در دست گرفتند و بسیاری از بناها از جمله برج گالاتا، در دوره حکومت آن‌ها بر ترکیه تغییر کاربری دادند. در زمان سلطنت سلطان سلیمان از بخش بالایی برج گالاتا همچون گذشته به‌عنوان برج و سکوی دیدبانی استفاده می‌شد؛ اما بخش‌های زیرین آن به زندان و سیاه‌چاله‌ای تبدیل شدند که در آن زندانیان را تا زمان مرگ نگهداری می‌کردند.برج گالاتا در سال ۱۵۰۹ میلادی بر اثر زلزله به‌شدت آسیب دید؛ اما «هایردین»، معمار مشهور عثمانی‌ها (معمار مسجد بایزید) وظیفه مرمت آن را بعهده گرفت.

چند سال پس از بازسازی برج گالاتا، یکی از ستاره‌شناسان معروف عثمانی به نام «تاج‌الدین افندی» تصمیم گرفت تا از موقعیت مناسب برج استفاده و رصدخانه‌ای در قسمت بالای آن بنا کند. متاسفانه چندی از ساخت رصدخانه نگذشته بود که برج گالاتا دچار آتش‌سوزی شد. جالب است بدانید که عده زیادی علت این آتش‌سوزی را جلوگیری از ادامه کار رصدخانه در برج گالاتا می‌دانند. در این مدت، برج گالاتا دیگر کاربری زندان را نداشت.پس از گذشت چند سال، در زمان سلطنت سلطان مراد سوم بین سال‌های ۱۵۴۶ تا ۱۵۹۵، برج گالاتا یک بار دیگر به زندان کارگران اجباری بدل شد.

این برج در قرن هفدهم برای مدت کوتاهی توسط گروه «مهتر» (Mehter)، یک گروه نظامی عثمانی، مورد استفاده قرار گرفت و سپس در سال ۱۷۱۷ به‌دلیل چشم‌انداز عالی از شهر تاریخی به رصدخانه آتش تبدیل شد. برج گالاتا در سال ۱۷۹۴ میلادی دوباره دچار آتش‌سوزی شد و برای بار دیگر در دوران سلطنت سلطان سلیم سوم مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. در آن زمان یک بخش جدید (alcove) به آن اضافه شد.برج گالاتا ۵۰ سال بعد نیز در سال ۱۸۳۱ دچار حریق و در زمان مرمت آن در زمان سلطنت سلطان محمود دو طبقه دیگر و یک گنبد مخروطی شکل به آن اضافه شدند. گنبد این برج در سال ۱۸۷۵ میلادی توسط طوفان تخریب شد و گالاتا تا پایان دولت عثمانی به همین شکل باقی ماند.

برج گالاتا؛ جمهوری ترکیه

برج گالاتا تا حدود سال ۱۹۶۰ میلادی به‌عنوان مکانی برای دیده‌‌بانی و روشن کردن آتش در هنگام شب مورد استفاده قرار می‌گرفت و همیشه فرد یا افرادی برای سرکشی و کنترل کشتی‌های در حال عبور و مرور در آن حضور داشتند.گنبد برج گالاتا در سال‌های ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۷ میلادی برای بار دیگر مرمت شد و گنبدی که امروزه آن را می‌بینیم، یادگار مرمتگران همان سال‌ها است. در طی این مرمت نهایی در دهه ۱۹۶۰، فضای داخلی چوبی برج با سازه‌ای بتنی جایگزین شد. از آن زمان به بعد برج گالاتا به‌تدریج کاربری سابق خود را از دست داد و تبدیل به سازه‌ای تاریخی و جاذبه گردشگری شد.

اسامی و القاب برج گالاتا

برج گالاتا در زمان حکومت امپراتوری روم شرقی به نام «ماگالوس پیکرز» یا برج بزرگ مشهور بود و در زمان جنوایی‌ها به «برج مسیح» (Christea Turris) تغییر نام داد؛ زمانی که برج گالاتای فعلی ساخته شد. این برج در زبان ترکی نیز به نام «گالاتا کوله‌سی» (Galata Kulesi) شناخته می‌شود. گالاتا در زبان یونانی به‌معنای کسی است که شیرها را تحویل می‌دهد و در ایتالیایی به‌معنای راه‌پله است. به نظر می‌رسد که معنی اول درست‌تر است؛ زیرا در زمان ساخت برج اولی، زمین برج گالاتا منطقه‌ای سرسبز و جایی مناسب برای دامداران بوده است.برج گالاتا تا سال ۱۷۴۹ به‌عنوان بلندترین ساختمان استانبول مشهور بود. نکته جالب دیگر درباره نام برج گالاتا این است که نام تیم فوتبال معروف ترکیه، «گالاتاسرای» را در ذهن تداعی می‌کند.

معماری و بخش‌های برج گالاتا

برج گالاتا یک برج استوانه‌ای سنگی است که با ارتفاع ۶۶٫۹ متر، ۹ طبقه و وزنی حدود ۱۰ هزار تن در زمان ساخت، بلندترین ساختمان استانبول به شمار می‌آمد. ارتفاع این برج در گذشته، ۶۲٫۵۹ متر و ارتفاع آن بدون گنبد مخروطی شکل آن، ۵۱٫۶۵ متر بوده است. این برج دارای قطر خارجی ۱۶٫۴۵ متر در پایه، قطر داخلی ۸٫۹۵ متر و دیوارهایی با ضخامت ۳٫۷۵ متر است.برج گالاتا از سه بخش وروردی، رستوران و سکوی بازدید تشکیل شده است و بازدیدکنندگان برای رسیدن به طبقات فوقانی از دو آسانسور تعبیه شده در برج استفاده می‌کنند. دسترسی به دو طبقه بالای برج تنها از طریق پله امکان‌پذیر است. کافه، رستوران، سرویس بهداشتی، وای‌فای رایگان، آسانسور و فروشگاه خرید سوغات از امکانات برج گالاتا هستند. برج گالاتا در سال ۲۰۱۳ توسط یونسکو در فهرست موقت میراث جهانی ترکیه قرار گرفت.

سکوی تماشای برج گالاتا

سکوی تماشای برج گالاتا یا سکوی بازدید جذاب‌ترین بخش برج گالاتا است که امکان تماشای نمای ۳۶۰ درجه از شهر استانبول و جزیره زیبای پاریم آدا را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. از این سکو می‌توانید تمام جاذبه‌های شهر استانبول از مسجد سلطان احمد، کاخ توپکاپی و پل بسفر گرفته تا دریای مرمره، پل طویل و آهنی گالاتا و مسجد ایاصوفیه را در یک قاب بیینید و به صدای مرغان دریایی گوش فرا دهید. در سکوی تماشای برج گالاتا عکاسی را فراموش نکنید.

رستوران و کافه برج گالاتا

رستوران برج گالاتا بی‌شک یکی از بهترین رستوران‌های شهر استانبول است؛ رستورانی که به شما این امکان را می‌دهد که در بلندترین برج تاریخی قسطنطنیه با چشم‌اندازی جادویی از شهر زیبای استانبول غذا و دسر نوش جان کنید. سبک چیدمان و معماری این رستوران تداعی‌کننده فرهنگ ترکی است و محیط و سرویس‌دهی خوب آن ارزش قیمت بالای غذاها را دارند. در نظر داشته باشید که محله گالاتا جزو محله‌های لوکس استانبول نیست؛ پس نباید انتظار رستورانی لوکس را داشته باشید.

افسانه برج گالاتا

یکی از جالب‌ترین و قدیمی‌ترین افسانه‌ها در بین  افسانه‌های برج گالاتا، عشق افسانه‌ای نام دارد. طبق این افسانه رومیان معتقد هستند اگر زن و مردی برای اولین بار به برج گالاتا بروند و از بالای این برج به استانبول نگاه کنند، حتما ازدواج خواهند كرد؛ اما اگر یکی از زوج‌ها قبلا به بالای برج رفته باشد، این طلسم شکسته می‌شود و آن‌ها بهم نمی‌رسند.در یک افسانه دیگر آمده است که مردی به نام گالاتا برای رسیدن به دختری که دوستش دارد (برج دختر)، خود را به تنگه بسفر می‌اندازد و در میان راه جان می‌دهد. در یک روایت دیگر، گالاتا و دختری که دوستش داشت به بالای برج می‌روند و با هم ازدواج می‌کنند.جالب است بدانید که در طول تاریخ یک نفر از بالای برج گالاتا تنها با استفاده از دو بال بسته شده به بازوها و بدون استفاده از هیچ تکنولوژی خاصی به پایین پریده است.

نام این فرد شجاع «هزارفن احمد چلبی» (Hezarfen Ahmet Celebi) بود که شانس خود را برای پرواز در قرن هفدهم از بالای برج گالاتا امتحان کرد. طبق اطلاعات تاریخی در سفرنامه‌ها و دست‌نوشته‌های عثمانیان، وی توانست از تنگه بسفر عبور کند و در منطقه «اسکودار» (ÜSKÜDAR) فرود آید؛ منطقه‌ای که در ۶ کیلومتری برج گالاتا واقع شده است. با اطلاعات امروز بسیار بعید به نظر می‌رسد که چلبی سالم فرود آمده باشد؛ اما طبق گفته «اولیا چلبی» (Evliya Çelebi)، تاریخ‌دان مشهور ترکی، در یک سفرنامه، او موفق شد تا پرواز خود را با سلامتی کامل و زنده به پایان برساند. احمد چلبی با لقب خلبان افسانه‌ای عثمانی در ترکیه مشهور است. جالب است بدانید که او پس از این پرواز موفق توسط «سلطان مراد خان» (Sultan Murad Khan) به تبعید در الجزایر محکوم شد؛ زیرا پادشاه به او مشکوک شده بود.