مسجد سلطان احمد استانبول

مسجد آبی یا مسجد سلطان احمد یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری خاص با ۶ مناره و چندین گنبد در شهر توریستی استانبول واقع شده و همیشه بازدید کنندگان را به سمت خود جذب می نماید. مسجد آبی نامی که انسان را جذب می کند بدانیم چه تاریخچه ای در پشت این نام می تواند وجود داشته باشد.

تاریخچه مسجد سلطان احمد

مسجد آبی طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۶ میلادی در قرن هفدهم توسط سلطان احمد پادشاه عثمانی ساخته شد. هدف از ساخت آن ایجاد مکانی برای عبادت مسلمانان بوده است. این مسجد و همچنین مسجد ایاصوفیه که در نزدیکی مسجد آبی واقع شده از جمله مکان های دیدنی استانبول بوده که بازدید از آنها و آشنایی با محیط منحصربه فردشان می تواند سفر شما به استانبول را کامل نماید.

علت نامگذاری مسجد سلطان احمد به مسجد آبی را کاشی های آبی رنگ داخل مسجد ذکر کرده اند.  همچنین یک دیدگاه دیگر در نامگذاری این نام نهفته است و آن ملوانانی بوده اند که از دریا با انعکاس رنگ آبی دریا بر روی مسجد آن را به رنگ آبی دیده اند.

سلطان احمد اول کسیست که دستور ساخت مسجد را در سن ۱۹ سالگی در یکی از مناطق قدمت دار استانبول می دهد و از این رو آن را مسجد سلطان احمد خطاب کرده اند.

سلطان احمد توجه ویژه ای به ساخت این مسجد می نمود و در منابع تاریخی آمده که او گاهی خود در امر ساخت مسجد شرکت داشته است. در نهایت سلطان احمد را در همین مسجد در سن ۲۷ سالگی اش در حالیکه تنها یک سال از ساخت مسجد آبی می گذشت، به خاک سپردند.

گفته می شود یکی از دلایل ساخت این مسجد در نزدیکی ایاصوفیه ادعای معماران مسلمان عثمانی بوده است که خواستند توانایی و مهارت خود را نسبت به کسانی که مسجد ایاصوفیه ( این مسجد در ابتدا کلیسا بوده است و با گذشت زمان طی تاریخی به مسجد ایاصوفیه تبدیل می شود.)را احداث نموده اند، اثبات نمایند.

ولی در نهایت با مقایسه آنها پی می بریم مسجد آبی کوچکتر از عمارت ایاصوفیه می باشد ولی آنچه که مسلم است شکوه و جلالی است که این دو مسجد به این بخش از ترکیه و شهر استانبول بخشیده اند. معماری شگفت انگیز آن را محمد صدفکار به عهده داشته است.

مسجد سلطان احمد از جمله جاذبه های گردشگری استانبول بوده که در ذهن ها ثبت شده و می تواند تداعی گر این شهر در ذهن بازدیدکنندگان آن شود. معماری ای که چه از دور و چه نزدیک در قلب مخاطب رخنه کرده و به او آرامشی توام با هیجانی ناشی از شکوهمندی اش می دهد.

این بنا در ابتدا دارای مدرسه، بیمارستان، مسافرخانه و … بوده که در قرن ۱۹ همه آنها آسیب می بینند و امروزه ما می توانیم مسجد سلطان احمد را در این منطقه نظاره گر باشیم.

چرا مسجد سلطان احمد دارای ۶ مناره است؟

بیان واژه های آلتی و آلتین که به ترتیب به معنای عدد ۶ و طلایی هستند در زبان ترکی بسیار به هم شبیه می باشد و زمانی که این کلمات بیان می شوند می بایست در فهم آنها دقت نمود. سلطان احمد به معمار بنا دستور ساخت مسجدی با مناره های طلایی را می دهد در حالیکه معمار این کلمه را ۶ متوجه می شود و مسجدی با ۶ مناره احداث می کند.

معماری مسجد آبی

چنانچه گفته شد آبی خطاب شدن این مسجد به دلیل کاشی های آبی رنگ بنای داخلی آن است. بناهایی که بسیاری از آنها اکنون برای بازدید کنندگان آماده نیست و بناهای بالایی مسجد می باشند.

گنبدهای مسجد با یک شیب مناسب و چشم نواز به سمت پایین منتهی می شوند ولی نکته اینجاست که علی رغم نام مسجد آبی که به آن نهاده اند، بنای بیرون مسجد سلطان احمد به رنگ آبی دیده نمی شود.

درون مسجد یک سقف بلند وجود دارد که برای مزین کردن آن برابر با ۲۰ هزار کاشی آبی استفاده شده است. کاشی هایی با طرح گل، درخت و نقش هایی متعلق به آن دوره که از کاشی های بسیار خوب ایرانی هستند. علاوه بر این کاشی کاری های زیبا درون مسجد با چهلچراغ ، ۲۶۰ پنجره ( که برخی از آنها امروزه بسته شده اند) و شیشه های رنگی نیز مزین شده که شیشه های رنگی در طول زمان از بین رفته و امروزه اثری از آن شیشه های رنگی اولیه وجود ندارد.

بنای داخلی مسجد را یکی از خطاطان معروف زمان با آیات قرآن کریم خطاطی نمود. مسجد آبی علاوه بر گنبد اصلی دارای ۸ گنبد فرعی نیز می باشد.

آنچه که سلطان احمد به معمار بنا دستور می دهد به جای گذاشتنِ اثری عاری از هرگونه خطا و در اوج شکوهمندی و زیبایی برای عبادت بوده است. که در نتیجه مسجد سلطان احمد با شکلی مکعب گونه و در اوج زیبایی و عظمت ایجاد شد.

از مکان های چشم نواز مسجد محراب آن است که با سنگ مرمر ساخته شده و پیرامون آن را پنجره های بسیار ساخته اند. محراب با دیوارهایی پوشیده شده با کاشی سرامیکی بنا شد و در کنار محراب منبری قدمت دار و زیبا قرار گرفته است.

یک نکته برای این مسجد وصف شده که این چنین می باشد: اگر فردی به منظور عبادت و پرستش به این مسجد نیاید می بایست از بخش شمالی وارد مسجد شود در حالیکه ورودی اصلی آن که بخش غربی است معماری منحصربه فرد و جلوه ای ویژه دارد، و این را نوعی احترام به مسجد بیان کرده اند.

همچنین از دیگر نکات احترام به مسجد آبی وجود زنجیرهای بزرگی در بخش ورودی آن است که به جهت احترام به مسجد منجر به تعظیم کردن افراد شود. همچنین صدا به نحوی در مکان پخش می شود که حتی در شلوغ ترین حالت هم افراد قادر به شنیدن صدای سخنران هستند.

آدرس مسجد سلطان احمد و زمان بازدید از آن

نکته ای که باید برای بازدید از مسجد سلطان احمد در نظر بگیرید، باز نبودن مسجد برای بازدید در زمان اقامه نماز و همچنین مراسم های مذهبی می باشد.

نکات:

• خانم ها به هنگام بازدید از مسجد باید پوشش خاص خود را داشته باشند و موها و دست هایشان را بپوشانند.
• هنگام ورود به مسجد می بایست کفش های خود را درآورید.
• در داخل مسجد نباید با صدای بلند صحبت کنید.
• استفاده از فلش دوربین ممنوع می باشد.

آدرس مسجد سلطان احمد: استانبول – منطقه فاتح –  محله سلطان احمد – خیابان ات میدانی – مسجد سلطان احمد

ساعات بازدید از مسجد سلطان احمد: این مسجد از اذان صبح تا مغرب به جز زمان برگزاری نماز برای بازدید آماده است.

برای بازدید از مسجد سلطان احمد لازم نیست هزینه ای پرداخت شود.

چرا موقعیت مکانیِ مسجد سلطان احمد نمادین است؟

حتی زمینی که مسجد سلطان احمد روی آن ایستاده، بذرهای سیاسیِ فراوانی در دلش دارد. سلاطین عثمانی معمولا عادت داشتند که مساجدشان را در مناطقی دور از مرکز شهر بسازند تا مانع رشدِ شهری نشوند و همچنین از جغرافیای استانبول که تپه‌های زیادی دارد، نهایت استفاده را بکنند.

اما مسجد سلطان احمد در بین دو بنای مهم ساخته شده است: ایاصوفیه در یک طرف و قصر توپکاپی در طرف دیگر. البته قضیه این جا تمام نمی‌شود. برای اینکه مسجد سلطان احمد در این مکان ساخته شود، چند قصر عثمانیِ دیگر هم باید خراب می‌شد. البته بهتر است این نکته را هم بدانید که ساختن مسجدهای بزرگ و مجلل برای تقویت عقاید مردم بخشی از سنت امپریالیستی بود و نشان می‌داد که مردم، حاکمیِ متدین و خیرخواه دارند.

یک داستان دیگری هم پشت کشمکش‌های مسجد سلطان احمد وجود دارد. زمانی در ترکیه، تقابل شدیدی بین مسلمانان و مسیحی‌ها وجود داشت و ایاصوفیه به نوعی نماد قدرت و استحکام مسیحی‌های برگشته بود. حالا قرار دادن مسجدی به بزرگی مسجد سلطان احمد در مقابل این ساختمان قطعا پیامی برای خیلی‌ها داشت.

نمای بیرونی مسجد سلطان احمد هم کمی با بقیه مساجد آن زمان فرق دارد. مثلا در آن زمان، نمای بیرون مسجدها معمولا یک‌دست بود، اما مسجد سلطان احمد با ۲۶۰ عدد پنجره، هم نمای متنوعی دارد و هم از نظر نورگیری، وضعیت خیلی خوبی دارد.

داستان مناره‌های مسجد سلطان احمد

مساجد در آن زمان معمولا چهار مناره داشتند؛ اما اگر دقت کنید، می‌بینید که مسجد سلطان احمد شش مناره دارد، چهار مناره در چهار گوشه مسجد و دو مناره در کنار آن. حرف‌های زیاد و گاها متناقضی در این مورد شنیده می‌شود، اما داستانی که اکثریت قبولش دارند این است:

می‌گویند که سلطان احمد وقتی دستور ساخت این مسجد را داد، گفت که باید altın minare داشته باشد. کلمه  altın در ترکی استانبولی یعنی «طلا» یا «طلایی». اما طرف مقابلش آن را به شکل altı minaret شنیده. کلمه altı هم در ترکی استانبولی به معنی «شش» می‌دهد. کلمه minare هم مشخص است که معنی «مناره» می‌دهد.

در حقیقت این ماجرا در اثر یک سوتفاهم پیش آمده چون سلطان احمد «مناره طلایی» می‌خواست، نه «شش مناره».

داستان مناره‌ها به ترکیه و سلطان احمد ختم نشد، چون در آن زمان، تنها مسجدی که شش مناره داشت، مسجد الحرام در مکه بود و این قضیه برای آن‌ها قابل قبول نبود. به همین دلیل شیخ مکه هم دستور داد که مناره هفتم به مسجد اضافه شود تا مبادا کسی پیشی بگیرد.

البته بهتر است بدانید که عده‌ای هم صحت تاریخی این مساله را قبول ندارند و می‌گویند که مسجد الحرام قبل از این اتفاقات هم هفت مناره داشت.